برگزیدگان همایش رادی شناسی در تئاتر شهر معرفی شدند

وی یادآور شد: ما مدام باید خودمان یادآوری کنیم که ما رادی و بیضایی و دیگرانی چند داریم و این از ضعف مدیریت کلان کشور ما است.

سپس حمیده‌بانو عنقا رئیس هیأت مدیره بنیاد اکبر رادی گفت: زمانی یکی از هنرمندان بزرگ که همه او را می‌شناسید در یک‌ جلسه سوال کرد که ما چگونه می‌توانیم برنامه‌های مان را پی بگیریم درحالی که دست مان خالی است. وی گفت که شما اول مجوز بگیرید، بعد احقاق حق کنید ولی ما حدود سه یا چهار سال است که مجوز داریم اما دریغ از اینکه کسی بخواهد ما را همراهی کند و دست ما را بگیرد.

وی اظهار کرد: بنیاد اکبر رادی مشکلات فراوانی را پشت سر گذاشت و حتی برای برگزاری این برنامه تا آخرین لحظه این دغدغه را داشتیم که چگونه وعده هایی که به هنرمندان جوان خود دادیم عمل کنیم. امروز وقتی با یکی از کسانی که مسئولیت این کار را بر عهده داشت، صحبت می‌کردم گفت اگر کسانی که حضور پیدا می‌کنند هنرمند تئاتر باشند، وضعیت ما را می‌دانند و متوجه این اتفاقات هستند و از ما دلگیر نمی‌شوند.

در ادامه این مراسم محمد رحمانیان کارگردان و نمایشنامه‌نویس یادآور شد: اکبر رادی کمترین کاری که می‌کرد نمایشنامه‌نویسی بود و متاسفانه فقط به این کار معروف است. من او را بیش از هر چیزی در قاب یک معترض همه‌جانبه به یاد می‌آورم؛ معترض به همه چیز. همیشه آماده بود که مانند معلمان افراد را تنبیه کند. اکبر رادی از جمله کسانی بود که ایستاد و از کیان نمایشنامه‌نویسی ایران حمایت کرد. وی اعتماد به نفس زیادی به همه می‌بخشید و اجازه برداشتن گام‌های بزرگ را به ما دانشجویانش می‌داد.

وی ادامه داد: من به شدت عاشق نمایشنامه «پلکان» هستم و اینکه چطور ممکن است که همه چیز در دستان رادی نرم شده و این اثر درخشان خلق شده است. امیدوارم بنیاد رادی کاری را که این‌ نمایشنامه‌نویس انجام داده است، از نظر ساختاری توضیح دهد زیرا فکر نمی‌کنم در جهان‌ نمایشنامه‌ای این چنین وجود داشته باشد.

حسین کیانی، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر دیگر سخنران این مراسم بود. وی اظهار کرد: اکبر رادی هیچ کار ادبی دیگری به غیر از نمایشنامه‌نویسی و برخی مقالات مرتبط با نمایشنامه نویسی نکرد. او تا جایی که توان داشت به ادبیات نمایشی ایران فداکار و وفادار ماند. وفاداری او به سنت نمایشنامه‌نویس بودن از او نویسنده‌ای ساخت که الگوی نمایشنامه‌نویسی ایرانی شد و لقب آقای نمایشنامه‌نویس ایران می‌تواند اندکی از شأن او را پاس بدارد. اگر مملکت ما هم‌  القابی تحسین‌برانگیز مثل شوالیه در امور فرهنگسازی داشت، بدون شک اکبر رادی بالاترین این القاب بود.

وی اظهار کرد: تعهد اکبر رادی به نمایشنانه‌نویسی و سپس انسان ایرانی و طرح و بیان دغدغه‌های انسان قابل توجه است. هیچ آدم ریز و درشتی در نمایشنامه‌های او یافت نمی‌شود که پرسشی را درباره مسائل اطراف و روزمره ایجاد نکند. بی‌تفاوتی و بی اعتنایی و گریز از نقد شرایط تلخ موجود و کمبود نمایشنامه‌نویسی که بیماری عصر بعد از رادی شده، در قاموس نمایشنامه‌های او جایی ندارد. او برای خودنمایی و طلب محبوبیت و دستمزد چرب نمایشنامه ننوشت بلکه برای او عملی انسان‌دوستانه بود. اکبر رادی عصر خودش را نوشته ولی نوشته‌هایش هم‌عصر ما هم هست.

این هنرمند تئاتر متذکر شد: تئاتر مشتری‌مدار امروز همچون کارت‌خوان‌ها تنها یک رمز را می‌شناسد که آن هم رونق گیشه و سیاه شدن پیشاپیش صندلی‌های مجازی است. در تئاتر مشتری‌مدار تماشاگر نمی‌پرسد که نمایشنامه را چه کسی نوشته است و هندسه فکری نویسنده چیست. نمی‌پرسد کارگردان چه کسی است و تئاتری که به اندازه دستمزد دو سه روز یک کارگر باید بهای یک صندلی‌اش را پرداخت، چگونه تئاتری است. در تئاتر مشتری‌مدار تجارت‌پیشه، تماشاگر فقط می‌خواهد زنده‌ بازیگر محبوب خود را ببیند. او به صرف سلبریتی و امضا و عکس می‌آید و می‌خواهد در هوایی نفس بکشد که هنرمند محبوبش نفس کشیده است. او دنبال‌کننده جهان مجازی سلبریتی محبوبش است‌ و این یعنی کشتار تعهد و پرسشگری.

کیانی تصریح کرد: تئاتر ما مسلخ دغدغه‌مندان و بهشت بی‌مسأله‌های مشتری‌مدار شده است. کاش می‌دانستم بعد از یک دهه از فقدان رادی اگر او در جامه حیات بود، وضعیت امروز را چگونه تحلیل می‌کرد. امروزه سعی می‌کنند نیاز و خواستی جعلی را به تئاتر وارد کنند و تأسف به حال تئاتر و درام‌نویسانی که نه تنها دغدغه مسائل بنیادین را از یاد می‌برند بلکه نیازهای جعلی را جایگزین می‌کنند. من نمی‌دادم استاد اکبر رادی با مسائل سانسور و ممیزی چگونه و چه مقدار مواجهه داشت اما می‌دانم سانسور دیگر آن نیست که ممیزی چشم در چشم شما بدوزد و در حالی که نمایشنامه شما را می‌ستاید و از ممیزی بودن خود اظهار تأسف می‌کند، از شما بخواهد کلمه‌ای یا صحنه‌ای یا تمام نمایشنامه را دور بریزید، الان این‌گونه نیست. سانسور اکنون از پشت میز نمایشنامه‌نویس آغاز می‌شود، درست زمانی که طرحی در ذهنش شکل می‌گیرد.

حمیده‌بانو عنقا در این بخش از مراسم لوح یادبوی را به حسین کیانی اهدا کرد.

در بخش پایانی مراسم معرفی برگزیدگان نجمین همایش ملی رادی شناسی هم، در بخش مقاله و پژوهش، از مصطفی لعیان و جواد ربیعی، اکبر احمدی شیخ زاده، فضه خاتمی نیا و فرهاد امینی قدردانی و عسل عصری ملکی به عنوان پژوهشگر برگزیده این دوره از همایش معرفی شد.

در بخش نمایشنامه نویسی همایش ملی رادی شناسی، ضمن قدردانی از پیام لاریان و سپیده قربانی، مهدی میرباقری به عنوان نمایشنامه نویس برگزیده معرفی شد.

سید محمد جعفریان