رونق دوباره سالنهای نمایشی در گفتوگو با مدیر تئاتر شهر
سید محمدجواد طاهری:
مخاطب دنبال تئاتری است که خلاقیت و کیفیت دارد
سید محمدجواد طاهری بازیگر، کارگردان تئاتر و سینما و تلویزیون است و بیشتر مخاطبان او را در نقش مالک، کسی که در نقش کاروانسالار، یوسف(ع) نوجوان را از چاه حسد برادران بیرون آورد و با خود به مصر برد، میشناسند. اینک او در جایگاه مدیر مجموعه تئاتر شهر، به رونق تئاتر و بیشتر شدن استقبال مخاطبان از اجراهای مجموعه تئاتر شهر و سایر تالارهای نمایشی اشاره میکند و درباره سلیقه تماشاگر امروز تئاتر که دنبال اثری با بالاترین حد خلاقیت و کیفیت میگردد، حرفهای تازه میزند.
به گزارش ایران تئاتر، از اسفند 1398 که ویروس کرونا به کشورمان پا گذاشت، تا پاییز سال گذشته، تئاتر ایران، روزگار ناخوشی را از سر گذراند. باز و بسته شدن پیاپی تالارهای نمایشی، کاهش ظرفیت تماشاگران و ترس مردم از حضور در سالنها، دست به دست هم دادند تا چراغ این هنر، خاموش شود.
از نیمه دوم سال 1400 با واکسیناسیون عمومی، بار دیگر، چراغ سالنهای تئاتر روشن شد و در آغازِ سال 1401، این روشنایی، درخشندگی بیشتری یافت. اینک، هنرمندان عرصه نمایش، چون روزهای پیش از کرونا، روی صحنه میآیند و تماشاگران بیشماری را به سالنها میکشانند و تئاتر کشور را به اوج شور و شوق میرسانند.
سید محمد جواد طاهری مدیر مجموعه تئاتر شهر با اشاره به اولویت های این مجموعه برای ارتقای کیفی و رونق اجراهای روی صحنه گفت: «یکی از مهم ترین اهداف و تصمیماتی که در مجموعه تئاتر شهر روی آن متمرکز بوده و هستم، «رونق تئاتر»، «جذب مخاطب حداکثری» با اجرای آثاری نمایشی دارای کیفیت و مبتنی بر اصول و قواعد تئاتر حرفه ای با تکیه بر آموزههای علمی و عملی است که می بایست متناسب با جایگاه والای این مجموعه ارزشمند پیش روی مخاطبان قرار گیرند. ما میخواهیم در راستای سیاستهای تدوین شده نظام جمهوری اسلامی و اداره کل هنرهای نمایشی تعامل و حرکت فرهنگی را ایجاد کرده تا به واسطه حضور ارزشمند هنرمندان و فعالان عرصه تئاتر روز به روز شاهد ارتقای تئاتر باشیم که بتواند از لحاظ کیفی و کمی هم در رتبه خوشایندی قرار بگیرد تا در روزهای آینده شاهد رونق چند برابری آن باشیم.
مدیر مجموعه تئاتر شهر درباره فروش و استقبال مخاطبان از اجراهای جدید گفت: «بسیار خوشحالم که به واسطه اجرای چند اثر نمایشی پرمخاطب و پرفروش توسط تعدادی از هنرمندان خوب و ارزشمند تئاتر کشورمان در تئاتر شهر، این خمودگی ناشی از دوران کرونا تا حد زیادی مرتفع شد و ما شاهد شکوفایی و روشن شدن دوباره چراغ تالارهای نمایشی تئاتر شهر هستیم. نمایش هایی که در آنها از بازیگران چهره خبری نبود اما مخاطب نشان داد که دنبال تئاتر خوب است؛ تئاتری که از لحاظ کیفی و خلاقیت در حد بالایی قرار گرفته باشد. به جرئت میتوان گفت این نمایشها نشاندهنده این موضوع است که امروزه تماشاگر تئاتر دنبال اثری می گردد که از لحاظ کیفی بهترین سطح را داشته باشد. به اعتقاد من مخاطب در پی کشف نیازهای پنهان خود در نمایش است. نه اینکه هنرمند نیاز مخاطب را بشناسد و براساس آن اثری را خلق کند. من بر این باورم ما باید با خلق اثر هنری نیاز فرهنگی را در مخاطب ایجاد کنیم . وقتی نمایشی به نیاز های درونی و پنهان انسان ها روی می آورد تماشاگر همذات پنداری می کند و نمایش را به مثابه آئینه ای پیش روی خود می بیند. به قول اورلی هولتن رسالت نمایش که بازتاب طبیعت است، شکل می گیرد»
این بازیگر و کارگردان تئاتر که طی سال های گذشته نمایش های متعددی را روی صحنه بازی و کارگردانی کرده در ادامه درباره خلاقیت در نمایشها گفت: «متاسفانه این روزها بعضیها به مقوله هنر نمایش صرفا تجاری نگاه میکنند غافل از این که شاید مخاطب نمایش در مقطعی کوتاه از این طرز فکر استقبال کند اما ذات انسان نیازمند کشف خلاقیت است و دنبال این میگردد که دم دستی نباشد، دنبال تئاتری است که حرفی برای گفتن داشته باشد دنبال تئاتری است که به زیرمتنها توجه داشته باشد. وقتی تماشاگر احساس بکند که برای یک اثر هنری در حوزه هنرهای نمایشی زحمت کشیده یا فکر شده است قطعا تمام تلاش خود را انجام میدهد تا یکی از اولین تماشاگرهای آن اثر نمایشی باشد.»
طاهری در ادامه صحبتهای خود با تاکید برحفظ شأنیت مجموعه تئاتر شهر گفت: «به اعتقاد من ذات تئاتر سرگرم کردن مخاطب است اما سرگرمی نه به معنی ایجاد تفریح و تفرج برای تماشگر ، بلکه سرگرمی به معنای سرگرم کردن ذهن، درگیری ذهنی با موضوع و مسئله روی صحنه که به نمایش گذاشته میشود و قطع به یقین دلیل استقبال از اجراهای جدید تئاتر شهر پرداختن به کیفیت آنهاست. ما هم برحسب رسالتی که بر دوشمان است باید توجه ویژهای به مقوله کیفیت در تئاتر داشته باشیم و اجازه ندهیم خدای ناکرده شانیت مجموعه ارزشمند تاریخی تئاتر ایران با اجراهای نمایشهای ضعیف زیر سوال برود چون افرادی در تئاتر شهر اجراهایی روی صحنه بردهاند که شاید این روزها در میان ما نباشند اما یاد و خاطره شان همیشه در ذهنها زنده است. ما باید برای حفظ جایگاه و حفظ ارزش هنری آنها و خاطره آن بزرگان را که روزی و روزگاری به این مجموعه رونق میبخشیدند، کوشا باشیم. به نظر من مهم ترین وظیفه هر مدیر که در مجموعه تئاتر شهر شروع به خدمت میکند این است که باید به سطح کیفی آثار توجه ویژهای داشته باشد.»
طاهری درباره نحوه بررسی درخواست گروه های متقاضی اجرای نمایش در تئاترشهر گفت: «گروههای زیادی متقاضی اجرا در مجموعه تئاتر شهر هستند اما با توجه به محدودیت سالنهای تئاترشهر، تعدد درخواستها هم از سمت دانشجویان و هم از گروههای غیر دانشجویی (حرفهای) و همچنین ظرفیتهای فیزیکی که در اختیار تئاترشهر است، میتوانیم سالانه حداکثر میزبان ۴۰ مجموعه نمایشی باشیم. البته باعث خوشحالی است که از زمان حضور بنده در تئاتر شهر تا به امروز ۳۰۰ متن تقاضای اجرا در تئاتر شهر را داشتند؛ اما محدودیتی که در تئاتر شهر وجود دارد باعث میشود که ما فقط بتوانیم میزبان ۴۰ گروه نمایشی برای یک سال تا یک سال و نیم در مجموعه تئاتر شهر باشیم. به هر حال سعی ما بر این است که بهترینها را از لحاظ متن، کارگردانی، اجرا و بازیگری داشته باشیم.»
مدیر تئاترشهر در بخش دیگری از صحبت های خود درباره موضوعات اقتصادی مرتبط با تئاتر گفت: «امروزه اگر بگوییم «تئاتر برای تئاتر» به نظر بنده معنایی پیدا نخواهد کرد، تئاتر مخاطب میخواهد و اگر مخاطبی وجود نداشته باشد تئاتری هم وجود ندارد. این جمله من به این معنی نیست که ما بخواهیم صرفا به سمت تجاری سازی تئاتر برویم آن هم به شکل غلطی که متاسفانه رایج شده است البته نباید نسبت به اقتصاد تئاتر هم بیگانه باشیم.»
او افزود: «خداراشکر میکنم که تماشاگر امروز ما از تئاتر حمایت میکند و حضور پررنگی در سالنها دارد کما اینکه روز به روز هم استقبال تماشاگر از تئاترها بیشتر میشود، واقعاً جای خوشحالی و امیدواری است که تماشاگران با شرایط اقتصادی که در حال حاضر وجود دارد از تئاتر استقبال میکنند. امیدوارم که ما هم بتوانیم خدمترسان باشیم. در این سالهای اخیر که شاهد رکود در عرصه تئاتر بودهایم بخش عمده آن به خاطر کرونا بوده است و بخش دیگر آن به خاطر بعضی کمکاریها بوده که در حوزه تئاتر اتفاق افتاده است؛ به هر دلیل بنده قصد ندارم که هیچ مدیری را زیر سوال ببرم هر کسی در زمان خودش به اندازه خودش تلاش کرده است و تا زمانی که ما خدمتگزار اهالی تئاتر هستیم تلاشمان این است که بتوانیم جبران بعضی کمکاریها را بکنیم.»
طاهری در ادامه این گفتوگو به انتشار هفتگی آمار فروش و تماشاگران آثار نمایشی به صحنه رفته در تماشاخانههای مختلف اشاره کرد و ضمن ابراز خرسندی از اینکه دو نمایش به صحنه رفته در تالارهای اصلی و چهارسو مجموعه تئاتر شهر در ردیف پرتماشاگرترین و پرفروش ترین نمایشهای روی صحنه هستند گفت: «خوشبختانه بعد از طی مراحل مختلف واکسیناسیون شاهد حضور پرتعداد مخاطبان در تالارهای نمایشی مختلف از جمله مجموعه تئاتر شهر هستیم. کما اینکه ما در همین زمینه شاهد به اتمام رسیدن بلیت تعدادی از نمایش ها در مرحله پیشفروش چند روز قبل از آغاز اجراها و تمدید اجرای تعدادی دیگر از آثار نمایشی به دلیل استقبال مخاطبان بودیم. قطعا این برای بنده و همکارانم اتفاق خوشایندی است که شرایطی مهیا شده که به واسطه برنامهریزیهای انجام گرفته و تلاش ارزشمند گروهها و هنرمندان بتوانیم شاهد استقبال حداکثری مخاطبان باشیم. روندی که امیدوارم در اجراهای آینده تئاتر شهر نیز شاهد تحقق آن باشیم.»
مدیر تئاترشهر درباره برنامه ریزیهای صورت گرفته برای حضور گروههای استانی در اجراهای عمومی تئاتر شهر هم گفت: «در برنامه کار مجموعه تئاتر شهر توجه ویژهای به اجراهای استانی برای اجرا در تئاتر شهر است. بر همین اساس امید داریم بعد از جشنواره عروسکی تهران-مبارک مجموعه تئاتر شهر میزبان چند گروه استانی باشد. اما باید به این نکته توجه کرد که گروههای استانی که به تهران میآیند قطعاً هزینههایی پیشرو دارند مانند اسکان، غذا و مواردی دیگر؛ گروه مگر چقدر میتواند درآمد داشته باشد که تمام هزینههای سفر نمایشی خود را بدهد؟ اما ما بهعنوان یک رپرتوار یک هفتهای از گروههای استانی دعوت میکنیم تا در تئاتر شهر اجرا داشته باشند. من زمانی هم که خودم در شهرستان بودم به این فکرمیکردم که آیا میشود در تئاتر شهر تهران اجرا روی صحنه ببرم و این همیشه آرزوی هنرمندان شهرستانها است. اما امروز به این فکر میکنم که آیا آن زمان که آرزو اجرا در تئاتر شهر را داشتم، تماشاگری هم میداشتم؟ به هر حال امروزه هزینههای تولید نمایش بسیار سنگین است، مخصوصا گروههای استانی باید بسنجند که آیا اجرای در تهران به صرفه است یا خیر. شما مطمئن باشید سیاستهای ادارهکل هنرهای نمایشی و مدیرکل محترم جناب آقای کاظم نظری این است که به هر طریقی که شده از گروههای استانی و شهرستانی حمایت کنیم تا این دسته از هنرمندان مشتاق در تهران و خصوصاً در تئاتر شهر اجرا داشته باشند.»
او در بخش پایانی صحبت های خود تصریح کرد: «ماموریت بنده در تئاتر شهر بی شک ارتقای سطح کیفی اجراهای تئاتر در این مجموعه ارزشمند است و قطعا هدفی جز رونق بخشیدن هر چه بیشتر به هنر والای نمایش و جذب مخاطب بیشتر برای دیدن تئاتر در این مجموعه ندارم. به اعتقاد بنده تئاتر شهر به عنوان یکی از مهم ترین مجموعههای فرهنگی هنری کشورمان در حوزه تئاتر حرفهای محسوب میشود که به عنوان نماد تئاتر ملی و حرفهای کشور محلی برای هنرنمایی تمامی هنرمندان عرصه هنر نمایش برای تمامی ملت ایران در سلیقه های مختلف است؛ موضوع و اولویت مهمی که بنده و همکارانم نهایت تلاشمان را برای تحقق چنین هدفی انجام خواهیم داد.»