در حال بارگذاری ...
حامد حبیب‌زاده :

نمایش «بی‌پدر» پرمخاطب‌ترین کار ما در این 10 سال بوده است

این روزها در سالن تئاتر شهر، نمایشی روی صحنه است که ایده اولیه آن، از داستان معروف شنگول و منگول گرفته شده اما داستان، به کلی مخالف آن چیزی است که اکثر ما در دوران کودکی آموخته‌ایم

 این روزها در سالن تئاتر شهر، نمایشی روی صحنه است که ایده اولیه آن، از داستان معروف شنگول و منگول گرفته شده اما داستان، به کلی مخالف آن چیزی است که اکثر ما در دوران کودکی آموخته‌ایم و در لایه‌هایی پنهانی، با خلاقیت هوشمندانه کارگردانش یعنی محمد مساوات، بی‌آنکه حرف‌ها و دیالوگ‌های فلسفی و پیچیده بگوید، کنایه‌هایی هم به مسائل فلسفی، جامعه‌شناختی و روانشناختی و تربیتی می‌زند. طراحی‌های صحنه و نور در این نمایش، فضاسازانه است و یکی از دیگر ویژگی‌هایش، موسیقی آن است که علاوه بر قلقلک بخش نوستالژیک ذهن ما، لحظاتی فانتزی و کمیک ایجاد می‌کند و در بخش‌هایی، کمی از فضای سنگین و سیاه و گاه خفه‌کننده نمایش می‌کاهد.

غالب موسیقی این نمایش موسیقی «8 بیتی» است؛ یک موزیک الکترونیکی ترکیب یاsynthesized  شده که اغلب بوسیله چیپ‌های صوتی کامپیوتر‌های قدیمی، کنسول‌های بازی و سایر روش‌ها مانند شبیه‌سازی ساخته می‌شود. به زبان ساده‌تر همان موسیقی‌هایی که در بازی‌هایی شبیه «قارچ‌خور» و... می‌شنیدیم.

حامد حبیب‌زاده، آهنگساز این نمایش ده سالی می‌شود که با این تیم همکاری می‌کند و معتقد است نمایش «بی‌پدر» در طول این ده سال، پرمخاطب‌ترین کارشان بوده است. او در این‌باره به موسیقی ما می‌گوید: «این کار یک بخش افکت هم دارد که توسط صفا کامدیده به صورت زنده اجرا می‌شود اما موسیقی‌ها که حدوداً پنج ترک است به صورت پلی‌بک هستند و معمولاً هم همین روند را در کارهایم در پیش می‌گیرم

 
برخی معتقدند یکی از ویژگی‌های مهم موسیقی تئاتر به اجرای زنده آن است اما حبیب‌زاده با بیان اینکه با توجه به شرایط سالن‌های ایران، خیلی اعتقادی به اجرای زنده موسیقی تئاتر ندارد، می‌گوید: «این حرف درست است اما در صورتیکه سالن ما جای این کار را هم داشته باشد. در حال حاضر در تئاترها معمولاً یک نوازنده را بی‌‌دلیل روی صحنه می‌بینیم که هیچ توجیه مشخصی هم برای آن وجود ندارد. نوازنده خیلی اوقات بدون اینکه توجیه تصویری داشته باشد، توجه را از خود کار پرت می‌کند. موسیقی‌های تئاتر در خارج از کشور، یا پلی‌بک هستند یا اگر هم زنده باشند معمولاً سن جدا برای آن در نظر گرفته می‌شود و نوازنده وسط صحنه نیست مگر اینکه توجیهی برای آن وجود داشته باشد. من چون این کار را نمی‌پسندم و محمد مساوات هم تقریباً با من هم‌نظر است، معمولاً بخش زنده به صورت سازی نداریم. دلیل دیگر آن هم این است که معمولاً کارهای محمد به گونه‌ای است که فضاسازی‌های پیچیده‌ای می‌خواهد و گاهی اوقات تک‌ساز بودن جواب کار را نمی‌دهد و اگر هم بدهد، باید با افکت‌های خیلی زیادی اتفاق بیفتد. برای همین سخت است که به صورت زنده به این قابلیت برسیم. معمولاً هم محمد تمرین‌ها را شروع می‌کند و بعد موسیقی اضافه می‌شود و نیازی که او از موسیقی در کارهایش دارد را با همین پلی‌بک توانسته‌ام برآورده کنم

این آهنگساز درباره موسیقی استفاده شده در این نمایش می‌گوید: «در بخش‌هایی از این تئاتر، از موسیقی 8 بیتی استفاده شده که فکر می‌کنم استفاده جذابی هم هست. البته این موضوع 8 بیتی در کلیت تئاتر هم رعایت شده مثلاً در طراحی پوسترها و فونتی که برای نوشتن آن انتخاب شده و تقریباً در کل کار جاری است. یک بخش آن به دلیل فانتزی و کمیک کردن جریان است و توجیه دیگرش هم این است که قصه «شنگول و منگول» یک داستان قدیمی و نوستالژیک است که رفتن به سمت موسیقی 8 بیتی، این نوستالژی را ایجاد کرده است

این نمایش بخش‌هایی از وجود را بی‌نقاب کرده و ابعاد دیگری از آن را معرفی می‌کند که این اتفاق در موسیقی انتهایی این نمایش هم کاملاً ملموس است. حبیب‌زاده در این‌باره می‌گوید: «برای موسیقی انتهایی بررسی‌های زیادی انجام دادیم و چندباری هم اتود زدم که محمد همه آنها را رد می‌کرد. در نهایت به یک موسیقی کاملاً جدی رسیدیم که کارگردان در ابتدا احساس کرد توی ذوقش می‌زند، اما در نهایت راضی شد و آن را حفظ کردیم. افکت‌هایی که در تمام طول کار پخش می‌شوند، در عین حالیکه جدی و سیاه هستند، هنوز بخش طنز خود را حفظ کرده‌اند اما موسیقی پایانی شوخی را کنار می‌گذارد؛ انگار در تمام طول کار نقابی روی صورت داشته که آن را برمی‌دارد و می‌گوید حالا تصویر واقعی من را ببینید

در این نمایش موسیقی علاوه بر جذابیت‌های شنیداری، وظیفه دیگری هم دارد، آنهم تلطیف فضاهای سیاهی که گاه نفس مخاطب را بند می‌آورد. او در این‌باره می‌گوید: «همانطور که گفتید قرار بود این تعدیل صورت بگیرد، هر چند که به نظرم در برخی قسمت‌ها موسیقی مغلوب شده و با اثر همگام می‌شود اما در کل توانسته‌ایم تعادلی بین آنها ایجاد کنیم و در کل از آن راضی هستم

نمایش «بی‌پدر» به کارگردانی محمد مساوات و آهنگسازی حامد حبیب‌زاده روزهای پایانی خود را روی صحنه تئاتر شهر می‌گذراند که علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه بلیت آن، به سایت «تیوال» مراجعه کنند.

 




نظرات کاربران