در گفت‌وگو با عباس غفاری مطرح شد
اجراهای محیطی؛ فرصتی به جوانان بااستعداد برای تولید تئاتر
عباس غفاری، دبیر هنری اجراهای محیطی می‌گوید از سرگیری اجراهای محیطی پس از یک وقفه ده‌ساله فراهم کردن دوباره شرایط تولید برای جوانان بااستعداد و معرفی آن‌ها به جامعه هنری است.
به گزارش روابط عمومی تئاتر شهر و به نقل از ایران تئاتر، در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 با توجه به کمبود سالن‌های نمایش، طرح‌هایی برای شکل‌گیری و راه انداختن اجراهای محیطی پیشنهاد داده شد. با گذشت زمان و افزایش تعداد سالن‌های دولتی و خصوصی، تمایل هنرمندان برای اجرای صحنه‌ای بر اجراهای محیطی پیشی گرفت.
اکنون و پس از ده سال وقفه، فصل جدید اجراهای محیطی تئاتر شهر با نمایش «مهم نیست» نوشته دیوید آیوز و کارگردانی ایمان ایرانمنش از بیست‌وسوم مهر تا بیست‌ویکم آبان در کافه سالن اصلی تئاتر شهر آغاز شده است.
به بهانه آغاز دوباره این اجراها با عباس غفاری، کارگردان، بازیگر، منتقد تئاتر و دبیر هنری اجراهای محیطی تئاتر شهر که پیش از این نیز تجربه مدیریت این بخش را بر عهده داشته است، گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
عباس غفاری، با اشاره به ضرورت راه‌افتادن دوباره اجراهای محیطی گفت: «در دهه هشتاد هنوز سالن‌های خصوصی راه‌اندازی نشده بودند و متاسفانه دولت و شهرداری هم کمکی برای ساخت سالن‌های استاندارد نمی‌کردند. البته شهرداری یا سازمان‌های تابعه آن فرهنگسراها را تاسیس کرده بودند اما ۹۰درصد این سالن‌های چندمنظوره از عمق، ارتفاع و عرض مناسبی برای اجرای تئاتر برخوردار نبودند.»
او ادامه داد: «البته در دوره مدیریت آقای حسین پاکدل، سالن‌های نو، سایه، خورشید و کارگاه نمایش در تئاترشهر پدید آمد اما متاسفانه همچنان تعداد زیادی هنرمند جوان و بااستعداد پشت در اجرای عمومی مانده بودند.»
این هنرمند افزود: «ما برای برون‌رفت از این شرایط تلاش کردیم با طرح اجراهای محیطی به شکل موقت و نه دائمی این مشکل را تا حدودی حل کنیم. این اجراهای محیطی در آن زمان محملی برای معرفی استعدادهای درخشان و گروه‌های تئاتر به جامعه هنری بود.»
افزایش سالن‌ها، شرایط را تغییر نداده است
دبیر هنری اجراهای محیطی تئاترشهر با اشاره به موانع حضور جوانان روی صحنه تئاتر در سال‌های اخیر گفت: «متاسفانه ما در شرایط فعلی نیز تقریباً همان شرایط را به شکل دیگری تجربه می‌کنیم. سالن‌های خصوصی توسط افراد علاقه‌مند به تئاتر افتتاح شده اما شرایط اجرا در آن‌ها برای بسیاری سخت است. تعداد زیادی از گروه‌های جوان، توان پرداخت رقم‌های اعلام‌شده از طرف این سالن‌ها را ندارند. خیلی از آن‌ها نمی‌توانند شبی (حداقل) ۳میلیون تومان برای اجرا پرداخت کنند. البته این مشکل در سالن‌های به‌ظاهر دولتی مثل تالار حافظ هم وجود دارد. تعداد سالن‌ها افزایش داشته است اما شرایط تغییر نکرده است.»
او با بیان این‌که تعداد متقاضیان اجرا هم افزایش یافته است، ادامه داد: «وظیفه ما بود تا با از سرگیری اجراهای محیطی دوباره شرایط تولید را برای جوانان بااستعداد فراهم کنیم. خوشبختانه در دهه ۸۰ آقای سیدصادق موسوی، رییس وقت مجموعه تئاترشهر به من، حمید پورآذری و افروز فروزمند کمک کردند و اکنون نیز آقای سیدمحمدجواد طاهری در این راستا همراهی صادقانه‌ای با من داشتند.»
ترکیب «اجرای محیطی» و «اجرای خیابانی» غیرفنی است
غفاری در تکمیل این جمله که ترکیب «اجرای محیطی» با «اجرای خیابانی» معادل گرفته می‌شود، درحالی‌که این ترکیب دیگر کارکرد «اجرای محیطی» را ندارد، توضیح داد: «ترکیب این دو کاملاً اشتباه و غیرفنی است. هریک از این دو تعریف خودشان را دارند. شرایط اجرا در تئاتر محیطی بر اساس محیط اجرایی تعریف می‌شود. به‌طور مثال اجرا در یک تاکسی، پارکینگ، کارخانه یا سینمای سوخته و... اصلا ارتباطی با تئاتر خیابانی ندارد. این اشتباهی است که باید اصلاح شود.»
او ادامه داد: «ما فعلا در پروژه تئاتر شهر اجراها را بر اساس کافه‌های این مجموعه و همینطور لابی سالن اصلی تعریف کرده‌ایم. محیط بیرونی تئاتر شهر در پروژه ما جایی ندارد و خوشبختانه طبق همین تعریف، ایده‌های خوبی به دست‌مان رسید که برخی از آن‌ها برای اجرا انتخاب شدند.»
عدم پذیرش آثار نزدیک به اجرای صحنه‌ای
این مدیر هنری در پاسخ به این پرسش که «در دوره جدید، برای رفع مشکلِ نزدیک بودن اجراهای محیطی از نظر متن، میزانسن و بازی به اجراهای صحنه‌ای چه اقدامی کرده‌اید؟» گفت: «رفع این مشکل، کار سختی بوده و هست اما تا حد امکان متن‌هایی را که برای اجرای صحنه‌ای نوشته شده، نمی‌پذیریم یا اگر حس کنیم کار به اجرای صحنه‌ای نزدیک است، آن را قبول نمی‌کنیم. البته در این راستا مدام با گروه‌ها در حال مشاوره هستیم زیرا سعی ما کمک به آن‌هاست. قضاوت این‌که چقدر موفق بوده‌ایم با مخاطب و تاریخ است.»
معرفی هنرمندان شاخص به تئاتر حرفه‌ای
این بازیگر و کارگردان تئاتر افزود: «خوشبختانه از دور اول اجراهای محیطی هنرمندان خوب و شاخصی به تئاتر حرفه‌ای معرفی شدند که بردن نام‌شان ضرورتی ندارد چراکه ما فقط انتخاب‌کننده بودیم و خود آن‌ها استعدادهای درخشانی داشتند.»
او ادامه داد: «در آن زمان ما ایمان داشتیم که این جوانان درخشانند و باید در جایی و به بهانه‌ای دیده شوند که خوشبختانه این اتفاق افتاد. امروز هم این شرایط وجود دارد، کشور مملو از جوانان بااستعداد است که باید به آن‌ها فرصت بروز توانایی‌شان را داد. نباید جلوی‌شان سد و دیوار ایجاد کرد چراکه قطعا همگی خواهیم دید آن‌ها جواهرات باارزشی هستند.»
احیای اجراهای محیطی تنها یک مرهم است
غفاری با اشاره به این‌که احیای اجراهای محیطی علاجی بر کمبودها نیست و تنها یک مرهم است، تاکید کرد: «امیدوارم مراکز تصمیم‌گیرنده راه‌حلی عاجل برای کمبود سالن اجرایی در تهران و به‌خصوص شهرستان‌ها بیندیشند زیرا هر سال تعداد زیادی فارغ‌التحصیل رشته‌های هنری از دانشگاه‌ها وارد بازار کار می‌شوند که باید به آن‌ها کمک کرد.»
دریافت متن و ایده‌ها ادامه دارد
دبیر هنری اجراهای محیطی تئاتر شهر در پایان سخنانش گفت: «پروژه اجراهای محیطی ادامه‌دار است وعلاقه‌مندان هنوز هم می‌توانند متن‌ها و ایده‌های اجرایی خود را به تئاتر شهر ارائه بدهند.»