تئاتر در رسانه ها /ممیزی سلیقه ای نیست

سید صادق موسوی: ممیزی متون نمایشی سلیقه‌ای نیست رییس شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی با اشاره به سلیقه‌ای نبودن ممیز‌ی‌هایی که روی متون نمایشی انجام می‌شود، اساس ممیزی‌ها را مصوبات مکتوب شورای عالی انقلاب فرهنگی ذکر کرد.

به گزارش خبرنگار مهر، تئاتر در ایران با مشکلات متعددی مواجه است که تنها به کمبود سالن‌های نمایشی یا نداشتن بودجه مناسب ختم نمی‌شود. یکی از مشکلات اساسی موجود در تئاتر کشور نداشتن تضمین اجرای نمایش‌هایی است که مدت‌ها برای تمرین و آماده‌سازی آنها زحمت کشیده شده است.

در طول سال شاهد تمرین گروه‌های تئاتری متقاضی اجرای عمومی هستیم. البتهبسیاری از این آثار بعد از چند ماه تمرین به صحنه می‌روند و با مشکل خاصی مواجه نیستند.اما برخی گروه‌ها نیز با وجود چندین ماه تمرین با وضعیت نامشخصی برای اجرا عمومی مواجه می‌شوند که این نکته چندی پیش برای گروه نمایش "روز حسین" نوشته و کار محمد رحمانیان اتفاق افتاد. گروه چند ماه تمرینات را پشت‌سر گذاشت ولی به دلیل مجوز نگرفتن متن، نمایش به مرحله اجرا نرسید.البته بهگفته سیدصادق موسوی رییس شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی تمرینات یک گروه نمایشی ربطی به شورای نظارت ندارد و طبق قانون باید بعد ازتأیید متن تمرینات نمایش آغاز شود.

موسوی کلیه ممیزی‌هایی که روی متون نمایشی انجام می‌شوند را برگرفته از آیین‌نامه مصوبشورایعالی انقلاب فرهنگی در سال 67 ذکر کرد که در سال 79 اصلاح شد:"آیین‌نامه مذکور منتشر شده و بخش صدور پروانه نمایش و عدم صدور پروانه طبق این آیین‌نامه صورت می‌گیرد."

اومعتقد است: "هیچ کدام از ممیزی‌هایی که در متون نمایشنامه نویسان مختلف و شناخته شده تئاترانجام می‌شود نشأت گرفته از سلیقه اعضای نظارت و ارزشیابی نیست زیرا اجرای برخی آثار طی سال گذشته کهانتقادهاییبه مصالح مملکتی داشتند، نشان دهنده فضای باز برایبروز و ظهور انتقادهای مختلف است. از این رو آن دسته از متون که مجوز دریافت نمی‌کنند بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است."

البتهبا همه این‌ تعاریفباز هم اگر متنی مجوز اجرا دریافت کند ضمانتی برای اجرایاثر وجود ندارد.دو سال پیش بود که نمایش "منطق‌الطیر سلیمانی" نوشته امیر دژاکام با کارگردانی هادی مرزبان خود را برای اجرا در تالار وحدت آماده می‌کرد و گروه نمایشی در طبقه هفتم تالار وحدت تمرینات خود را سپری می‌کردند. این نمایشنامه مجوز اجرا داشتاما به دلایلی نامعلوم این اثر نتوانست به اجرای عمومی برسد و زحمات چندماهه گروه به هدر رفت.

در آن زمان هم جواب مشخصی در این خصوص داده نشد و جامعه و اهالی تئاتر نیز مشکل به وجود آمده را فراموش کردند. سال گذشته بحث اجرای نمایش "مردی برای تمام فصول" بهمن فرمان‌آرا بر سر زبان‌ها افتاد و جنجال‌های بسیاری برای مجوز اجرای متن و اجرای نمایش ایجاد شد و در پاسخگویی‌های مکرر کارگردان و مرکز هنرهای نمایشی کار به سرانجام مشخصی نرسید. البته گروه تمرینات نمایش "مردی برای تمام فصول" را آغاز نکرده بودند و بحث بر سر مجوز اجرا بود.

این مباحث بارها مورد ارزیابی رسانه‌های مختلف قرار گرفت. اما بحث مهم‌تری که باید مدنظر قرار گیرد این است که تمرین چندماهه و بی‌نتیجه ماندن زحمات یک نویسنده، کارگردان یا گروه نمایشی برای رسیدن به اجرای عمومی نباید تبدیل به یک بدعت نمایشی شود.

البته در تئاتر ایران گروه‌های بسیاری تمرینات نمایشی خود را بدون تضمینی برای اجرا پشت سر می‌گذارند و در پایان آثارشان در صحنه‌های نمایش اجرا نمی‌شوند با وجود اینکه متون مجوز اجرا دریافت کرده‌اند. این امر بدیهی است که تئاتر ایران نمی‌تواند جوابگوی تمام خواسته‌های تئاتری باشد اما نمی‌توان نبود کارشناسی و برنامه‌ریزی درست را در تئاتر ایران نادیده گرفت.

چرا در تئاتر کشور هنوز برنامه‌ درستی برای مجوز گرفتن متون مختلف وجود ندارد. بارها شاهد ارائه متون مختلف از نویسندگان شناخته‌ شده تئاتر هستیم که مورد قبول قرار نمی‌گیرند و بحث رسانه‌های گوناگون می‌شوند. چرا وقتی وضعیت متن نمایشی مشخص نیست گروه باید تمرین کند. البته به گفته سیدصادق موسوی رییس شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی هماهنگ نبودن نهادهای دیگر که به برخی گروه‌ها سالن تمرین ارائه می‌دهند باعث بروز چنین مشکلاتی می‌شود.

چرا برخی از متون نمایشی نمایشنامه نویسانی چون بهرام بیضایی، علیرضا نادری ومحمد یعقوبی و هنرمندان شناخته شده و حتی جوان تئاتر به دلایل مختلف مورد قبول قرار نمی‌گیرد در صورتیکه کلیه این هنرمندان به چارچوب‌های مورد نظر آشنا هستند و در آثارشان آن‌ها را رعایت می‌کنند.

این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که گاه سلایق شخصی نیز در تعیین و تصویب برخی متون و اجازه کار به برخی هنرمندان وجود دارد. البته همانگونه که در ابتدا گفته شد این موضوع در خصوص کلیت تئاتر صادق نیست و گاهی شاهد بروز چنین اتفاقاتی هستیم که امیدواریم در تئاتر ایران به یک بدعت تبدیل نشود.