راه برگشت وجود ندارد!

جلسه نقد و بررسی نمایش "شن" با حضور بهزاد صدیقی و مصطفی محمودی از اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و عوامل اجرایی نمایش در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر برگزارشد.

به گزارش روابط عمومی مجموعه تئاتر شهر ، در ابتدای این جلسه مصطفی محمودی از اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر ایران گفت : این نمایش یک موقعیت فراواقع گرایانه و اعتراض به دنیای کنونی و آدم هایی است که اسیر دست تکنولوژی شدند و خیلی دوست دارم بدانم که کتایون حسین زاده لابه لای این شن ها دنبال چه بوده است.

کتایون حسین زاده نویسنده و کارگردان این اثر نمایش در پاسخ به سوال محمودی گفت : سوالی که شما پرسیدید ،سوال بسیاری سختی است که پاسخ سختی هم دارد در عین حال باید بگویم من در این نمایشنامه تمام سعی و تلاش خود را انجام دادم که از کلمه کلمه نمایشنامه ام برای بیان یک موضوع استفاده کنم در عین حال این علاقه را هم دارم که شما به عنوان تماشاگر چه نظری درباره این نمایش دارید.

وی افزود: اولین جرقه ذهنی من برای نگارش این نمایشنامه از دیدن یک برنامه تلویزیونی مستند شروع شد که در این برنامه حبه قندی نشان داده می شد که اگر نیرویی به آن وارد نشود این حبه قند به مرور در زیر شن های ساحل فرورمی رود و این اولین تصویرمن بود که در ذهنم برای نگارش نمایشنامه شکل گرفت.

این نویسنده ادامه داد :من معمولا تصویر می سازم و یک موقعیتی را تشریح می کنم . بعد از این کار شخصیتها را در داخل موقعیت قرار می دهم و با ساخت گذشته ای که داشتند به دو شخصیت نمایشنامه هویت می دهم . و امیدوارم خلق این موقعیتها توسط تماشاگر درک شده باشد.

این کارگردان تئاتر بابیان اینکه هر کدام از مخاطبان می توانند برداشت شخصی خود از نمایش را داشته باشد به طرح دیدگاههای خود درباره این اثر نمایشی پرداخت و گفت : در این نمایش سعی کردم دو آدمی را تصویر کنم که زندگی را با تمام سخت های خود رها کردند و خود را در زیر شن های دریا دفن کردند و در این شرایط است که انسان می فهمد که هنوز خدا وجود دارد . انسانی که اعتراض به جایی می کند که در آن فر رفته است جایی که آدم های دنیا ممکن است با تصویر غلط انتخاب کنند و راه برگشتی هم برای آنها وجود ندارد . از سویی دیگر من در اغلب نوشته هایم سعی کردم این مفاهیم را دنبال کنم. راه این دو نفر راهی از سر ضعف بود که به نظر من راه غلطی بود که منجر به فرو رفتن انها در شن شد راهی که برگشت پذیر نیست.

بهزاد صدیقی یکی از اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر ایران هم که در این نشست حضور داشت ، درباره متن و ایده این اثر نمایشی گفت: خانم حسین زاده راجع به مفهوم وایده و هدف خود از نگارش و اجرای این اثر نمایش نظرات خود را به ما گفت . بنابراین یک تصویرروشنی برای شما و من به عنوان تماشاگر بیان کرد . و البته این طبیعی است هریک از ما را به جایی متصل کرد که شاید برای من به عنوان مخاطب ایده هم بدهد.

وی افزود: نمایش شن مفاهیم مختلفی را دنبال می کند . مفاهیمی که به نوعی در همه زمان ها و مکان مربوط می شود و به همین خاطر است که نمایش شن یک نمایش جهان شمولی می تواند به حساب آید و این به خاطر مسائلی است که دو شخصیت نمایشنامه برای تماشاگر مطرح می کنند و البته برای من جای سوال است که چرا شخصیت های این اثر نمایش هر دو زن هستند.
این منتقد تئاتر در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت : تصویرسازی های این نمایشنامه یکی از نقاط مثبت این اثر نمایشی است و من کمتر نمایشنامه ای را در سالهای اخیر دیدم که دارای چنین ویِژگیهایی است . ضمن این که بر این باورم این نمایشنامه می تواند با بسیاری از نمایشنامه های معتبر دنیا برابری کند زیرا مفاهیمی را مطرح می کند که ممکن است برای هر انسانی اتفاق بیفتد.
صدیقی تصریح کرد : مفاهیمی از این دست ، مفاهیمی هستند که ذهن بشر را همیشه درگیر کرده است در نتیجه ادمی را هم به خود مشغول می کند. میل به زندگی کردن و میل به بقا و جاودانه زیستن ، یک میل طبیعی است و هرچه ازعمر بشری می گذرد این جذابیت هم بیشتر می شود.

وی در ادامه به دو ویژگی نمایشنامه شن هم اشاره کرد و گفت : دوویژگی دیگر این نمایشنامه نوع دیالوگ نویسی و موقعیتی است که آدم های نمایش گرفتارآن هستند که ای دو نیز باید مورد بررسی بیشتری قرار بگیرند . از سوی دیگر خانم حسین زاده در مقام نمایشنامه نویس به نمایشنامه نویسی مدرن گرایش پیدا کرده است . این گرایش مدرن در نوع دیالوگ نویسی و شخصیت پردازی محدود نمی شود بلکه مفاهیم هم مد نظر نویسنده بوده است. البته مفاهیمی چون انتظارنیز در این نمایش دیده شده که نویسنده گاهی به اشاراتی می کند.

صدیقی تصریح کرد : به هر صورت فضای این نمایش فضایی است که تا به امروز ندیدم و این به خلاقیت نمایشنامه نویس بر میگردد که چنین فضایی را در نمایشنامه نویسی ایران تجربه کرده است . تجربه ای که بیشتر شبیه آثار ساموئل بکت است.

مصطفی محمودی در بخش دیگری از این جلسه نقد و بررسی هم پیرامون نمابش خاطر نشان کرد: ما در این نمایش با تضادی رو به رو هستیم که تضادی مثبت است . با اینکه زندگی ، زندگی یکنواختی است اما زمان عامل مهمی است که مدام به آن تاکید می شود و من برای جالب خواهد بود که این تاکید شما در ررابطه با زمان به خاطر چه بود ؟ آیا اینها قرار است تماشاگر را به هدفی برساند ؟

کارگردان نمایش" شن " در ادامه صحبتهای این دو منتقد گفت:در جواب به این سوال که چرا من دو شخصیت زن را برای این نمایشنامه انتخاب کردم ٰ، اینکه ساده ترین تعریف من در این رابطه این است که خود من زن هستم به همین خاطر طبیعت زن ها را بیشتر می شناسم و اطمینان دارم توانایی من در خلق زن بیشتر از خلق یک مرد است و البته می دانم با اندکی تغییر می توان دو شخصیت مرد را جایگزین این زن ها کرد . با این حال آنچه که برای من فارغ از جنسیت شخصیت ها مهم بود انسان بودن آنها بود.

وی در مورد مساله زمان هم گفت : زمان از نظر من مساله پیچیده ای است چرا که ما همیشه با دو زمان ایستاده و درجریان رو بهرو هستیم پس کدام از ما مطمئن هستیم در کدام زمان ایستاده ایم ؟بنابراین مساله زمان به دلیل پیچیدگی هایی که دارد برای من در این نمایشنامه جذابیت هایی داشت که سعی کردم در نگارش نمایشنامه به ان توجه کنم.

بهزاد صدیقی در بخش پایانی صحبتهای خود درباره اجرای نمایش هم گفت : انتخاب مناسب عوامل اجرایی ، در خدمت بودن طراحی صحنه ، لباس و نور نمایش نسبت به محتوای اثر ، استفاده مناسب از موسیقی همگی عواملی بود که د رکنار بازی خوب بازیگران نمایش نمایش شن را تبدیل به یک نمایش قابل قبول برای تماشاگر کرده است.

این جلسه با پرسش و پاسخ تماشاگران ادامه یافت.