قطب‌الدین صادقی: دنیای مدرن عقب‌گرد اخلاقی داشته است

قطب‌الدین صادقی، کارگردان نمایش «عزیز شنگال» معتقد است که با اجرای این اثر، اعتراض خود را نسبت به جنایت‌های داعش نشان داده و هیچ گونه چشم داشت مالی هم نداشته است.

نشست رسانه‌ای نمایش «عزیز شنگال» با حضور قطب‌الدین صادقی کارگردان نمایش، مهرداد میرزایی آهنگساز، نیوشا صادقان و ناصر رحیمی دستیار و برنامه‌ریز و علیرضا شریفی، محمدرضا شریفی و امیر منصور اسفندیاری، سه تن از بازیگران این اثر برگزار شد.

در ابتدای این نشست، قطب‌الدین صادقی با قدردانی از اهالی رسانه که موجب ارتباط مخاطب و هنرمند می‌شوند، گفت: «برای به صحنه بردن نمایش «عزیز شنگال»، هیچ چشم داشت مالی نداشتم و ندارم، حتی می‌خواستم این نمایش را به صورت میدانی اجرا کنم. اما حالا که آن را در سالن اصلی تئاتر شهر به صحنه آورده‌ام، یک گلایه دارم، زیرا می‌خواستم با این اثر، افکار عمومی را نسبت به این موضوع حساس کنم، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد. این در صورتی است که برای یک فیلم سطح پایین و کم ارزش تبلیغات گسترده و سر و صدا به پا می‌شود.»

او ادامه داد: «این اثر، پرفورمنس محسوب می‌شود و براساس حرکت، موسیقی و تصویرسازی ساخته شده که متکی بر بیان بدنی است و کلام هیچ جایگاهی در آن ندارد. همچنین در این نمایش، ریتم و ضرباهنگ جایگزین کلام شده است.»

این کارگردان درباره انگیزه خود برای اجرای این اثر توضیح داد: «اولین دلیلی که به سراغ اجرای این نمایش رفتم، شوکی بود که از مرگ یک پسر بچه پنج ساله در جنایت‌های داعش در شمال عراق به من دست داد. این اتفاقات من را بسیار تحت تاثیر قرار داد؛ این کودک برای من نماد مظلومیت مردم صلح طلب ایزدی است. با دیدن این صحنه‌ها از به دنیا آوردن فرزندانم پشیمان شدم و از آن‌ها عذرخواهی کردم که چرا آن‌ها را به این دنیای کثیف آورده‌ام.»

صادقی با بیان این‌که هم زمان با پیشرفت تکنولوژی، دنیا روز به روز به سمت خشونت سوق پیدا کرده و در اخلاقیات عقب‌گرد داشته است، بیان کرد: «برای اجرای این نمایش احساس تعهد شخصی داشتم و معتقد بودم که باید چنین اثری را با این مضمون به صحنه ببرم. ما در به‌وجود آمدن این جنایت‌ها هیچ دخالتی نداشتیم، اما این دلیل بر سکوت و بی‌تفاوتی ما نمی‌شود، زیرا سکوت ما نشانه رضایتمندی از این خشونت‌های بی‌حد و مرز داعش خواهد بود.»

این هنرمند پیشکسوت تئا‌تر افزود: «جمع کردن یک گروه ۹۰ نفره بسیار کار دشواری بود؛ اعتراف می‌کنم که تا به حال این نمایش، سخت‌ترین کار گروهی بود که انجام داده‌ام، زیرا این نمایش حدود ۶۰ بازیگر دارد و انطباق آن‌ها با هم و هماهنگ کردن‌شان با موسیقی، کار بسیار سختی بود. اما زمانی‌که این نمایش به صحنه رفت، بازتاب خوبی از مردم گرفتم و خوشحال شدم که زحمات گروهم به باد نرفته است.»

صادقی ادامه داد: «برای این اجرا از سه گروه بازیگر مختلف بهره گرفتم. نقش مردم شنگال در این نمایش را بازیگران حرفه‌ای انجام دادند تا بتوانند به درستی عواطف و احساسات را انعکاس دهند. برای مبارزات مردم کوبانی، رقص رزمی را جانشین اسلحه کردم، زیرا اجرای حرکات موزون رزمی به بهترین شکل ممکن می‌توانست توانایی دختران کوبانی را نشان دهد. بنابراین تردید نداشتم که باید از رقص کردی حماسی بهره بگیرم. همچنین برای گروه سوم بازیگران که افراد داعش بودند، نیاز به یک پیام رزمی خشونت آمیز بود، بنابراین افرادی را انتخاب کردم که از نظر حرکتی قوی و نیرومند باشند.»

او در ادامه صحبت‌های خود، اشاره کرد: «با استفاده از موسیقی و طراحی لباس، دنیای متفاوت و خشن داعش را به تصویر کشیدم. در موسیقی داعش، با کوبش رعب آور طبل‌ها، خشونت را به نمایش گذاشتم و از نواهای باستانی برای صحنه‌های مربوط به مردم کوبانی استفاده کردم.»

این نمابشنامه نویس و پژوهشگر تئا‌تر اظهار کرد: «من از چند هنرمند تئا‌تر دعوت کردم تا در این نمایش ایفای نقش کنند، اما زمانی‌که متوجه بی‌کلام بودن کار شدند، حاضر به همکاری نشدند. متاسفانه تعدادی از هنرمندان، بازیگری را با حرافی اشتباه گرفته‌اند، در صورتی‌که بیشتر گروه‌های نمایشی بزرگ دنیا، آثارشان براساس حرکات فرم و تصویر است.»

او تاکید کرد: «بازیگران باید نمایش بی‌کلام را تجربه کنند، زیرا نمایش تنها ادبیات نیست و نباید پشت کلمات پنهان شد. هنرمندان باید با شیوه‌های مدرن اجرا آشنا شوند. متاسفانه تعریف هنرمندان امروز ما از پرفورمنش یک اثر نا‌مفهوم و گنگ است.»

صادقی با قدردانی از حمایت معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این نمایش گفت: «برای اجرای این اثر، ایده‌های بسیاری داشتم و قرار بود ۲۰ اسلاید بر اساس نقاشی‌ها و طراحی‌های سورئالیستی از نقاشان کُرد، زمینه تصویری همه میزانسن‌های نمایش باشند، اما به دلیل این‌که سالن اصلی تئا‌تر شهر، امکانات مناسبی ندارد، نتوانستیم این ایده را اجرا کنیم. اما استفاده از بشکه‌های نفت از ابتدا مد نظرم بود، زیرا افراد داعش در ابتدای ورودشان، همه پالایشگاه‌ها را به تصرف درآوردند تا از پول نفت برای خودشان اسلحه و تجهیزات بخرند.»

صادقی درباره مبلغ کمک هزینه‌ای که برای این نمایش دریافت کرده است، گفت: «تنها مبلغ ۴۰ میلیون تومان به عنوان کمک هزینه به ما داده‌اند. با حضور ۹۲ نفر در این گروه نمایشی، این رقم چیزی نیست که بخواهم آن را پنهان کنم و واقعاً هم نمی‌دانم که با این پول چه کنم؟ اما حتی از جیبم هم که شده خرج می‌کنم و نمی‌گذارم که بچه‌های این گروه بدون دستمزد بمانند. تاکنون به شش سازمان مختلف مراجعه کرده‌ام، اما هیچ کدام از این نمایش حمایت نکردند.»

در ادامه این نشست، مهرداد میرزایی، آهنگساز نمایش درباره چگونگی ساخت موسیقی این اثر بیان کرد: «فرصت برای ساخت موسیقی این اثر محدود بود و بنابراین ما سادگی کار را حفظ کردیم تا بازیگران دچار سردرگمی نشوند.»

صادقی در پایان این نشست گفت: «تئا‌تر ما به سمت ساخت آثار دست چندم خارجی سوق پیدا کرده است. با ادامه این روند، فرهنگ ایرانی نابود خواهد شد، زیرا در سال‌های اخیر هیچ اثری وجود ندارد که وقایع معاصر را منعکس کند، بنابراین ۱۰ سال دیگر ما هیچ منبع پژوهشی درباره این دوران نخواهیم داشت.»

منبع: ایران تئاتر