مهاجرت همیشه برای من یک دغدغه مهم بوده است

مهاجرت یکی ازچالش های بزرگ انسان معاصر درقرن بیست و یکم است که عده ای به سودای زندگی بهتر وعده ای بر رهایی از جنگ و خونریزی به آن تن درمی دهند. پدیده ای که در بیشتر موارد سرنوشت تراژیکی برای افراد درپی دارد. سهام زاده پیش از این نمایش چشم در برابر چشم را براساس زندگی آمنه بهرامی یکی از قربانیان اسیدپاشی به روی صحنه برده بود.

نمایش مانوس با تکیه بر ساختار تئاتر مستند و خاطرات بهروز بوچانی روی صحنه رفته است و بدون هیچ دخل و تصرفی حاصل مصاحبه با افراد حقیقی داخل کمپ‌های مانوس و نائورو است و تئاتر ورباتیم است. تحقیقات مانوس از یک تیتر خبر, در ذهن کارگردان آغاز شد و این نمایش روایتی مستند از پناهندگی و اتفاقات پیرامون آن است. بن مایه نمایش مانوس در باره ی تنهایی و فشارهای وارد به آدم های محصور شده در کمپ پناهجویان است. یک زندانی، چون زندگی روزانه‌اش در چرخه ای از تکرار بیهوده گرفتار شده است هیچ کاری ندارد جز اینکه به کودکی‌هایش بازگردد؛ در گرد و غبار گذشته در جست و جویی و پیکاری همیشگی باشد. این بازگشت ها به گذشته به تنهایی این قدرت را داشت تا هر کسی را ویران کند. سفرهایی درونی به زوایای تاریک و پنهان ناخودآگاه که کهنه‌ترین و تلخ‌ترین خون‌های روح را به مانند معجونی مرموز پیش چشم زندانی می‌چید. خوراکی‌هایی سنگین که حتی دیدنش هم انسان را سیر می‌کند چه برسد به اینکه آن را با اسید معده مخلوط کرد. زندان بیش از هر چیز انسان را از تنهایی می‌ترساند و این شگفت انگیزترین تناقض در زندگی زندانی است که گمشده زمان‌هاست و گویا در پیوندی ابدی با هزاران هزار چهره و لبخند و گریه و اشک و رویاهای تلخ است. دیگر عوامل این نمایش عبارت‌اند از نویسنده: لیلا حکمت نیا،کیوان سررشته ،طراح و کارگردان: نازنین سهامی زاده، مدیر تولید: محمد قدس، دستیار کارگردان و برنامه ریز: الهام خداوردی، طراح صحنه: امیرحسین دوانی ،طراح نور: علی کوزه گر، عکاس و ساخت تیزر: محمدصادق زرجویان ، طراح صدا و موسیقی: بهروز سیفی، طراح پوستر و بروشور: جواد آتشباری، مدیرصحنه: امید باژرنگ، ویدئوآرتیست: سام چگینی، طراحی و اجرای دیجیتال آرت: سروش رضا، روابط عمومی و تبلیغات مجازی: سارا حدادی، بازیگران: احسان بیات فر، ابراهیم عزیزی، السا فیروزآذر، احسان کرمی، صبا گرگین پور، حمیدرضا محمدی، نسرین نکیسا، نرگس نیک سیرت. نمایش مانوس، تازه‌ترین اثر نازنین سهامی‌زاده، بهمن و اسفند ماه 95 هر شب ساعت 20 درسالن قشقایی تاترشهر به روی صحنه می‌رود. با نازنین سهامی زاده در باره ی ساختار نمایشش گفت وگویی انجام داده ایم.

در نمایش قبلی تان چشم در برابر چشم هم مثل مانوس به سراغ تئاتر مستند رفته بودید. آیا ارائه ی مضمامین اجتماعی نظیر مهاجرت در ساختار تئاتر مستند، بهتر قابل عرضه کردن است؟

به تئاتر مستند و ارائه معضلات اجتماعی در کارهایم علاقه دارم و پرداختن به این معضلات نه تنها دغدغه ی من، بلکه دغدغه ی تمام آدم های جامعه است .

مسئله مهاجرت از چه زمانی برایتان دغدغه بود؟

مهاجرت، همیشه برای من یک دغدغه ی مهم بوده است. اما از دو سال پیش که خبری در باره ی اقامت مهاجران در جزیره ی مانوس خواندم، تصمیم گرفتم نمایشی بر این اساس روی صحنه اجرا کنم.

نویسندگان نمایش آیا براساس طرحی که شما ارائه کردید متن را نوشتند؟

متن نمایش کاملاً به صورت وفادارانه و بر اساس مصاحبه ای که با آدم های واقعی انجام داده بودیم نوشته شد.لیلا حکمت نیا و کیوان سررشته، مصاحبه هایی را که با مهاجران انجام شده بودند پیاده سازی کردند و بر اساس آن، متن نمایشی را سر و شکل دادند و حتی یک جمله توسط من و نویسندگان اثر، به متن اضافه نشد.

یکی از ویژگی های نمایش که باعث ارتباط بهتر مخاطب با فضای نمایش می شود، استفاده ی خلاقانه از ویدیو پروژکشن است که بر روی لباس بازیگران طراحی شده است؟

نمایش مانوس، تئاتر مستند است و در تئاتر مستند فقط اجازه داریم روایت انجام بدهیم و بازسازی صحنه حادثه و یا یک واقعه انجام نمی شود. به خاطر وفاداری به واقعیت های مستند، تصمیم گرفتیم به دلیل تاثیراتی که فیلم های مستند می تواند روی مخاطب داشته باشد و کمک کند به انتقال حس بیشتر درباره این موضوع و انتقال جزئیات حادثه ها در بحث پناهندگی، از آنها در ساختار نمایش به تناوب استفاده کنیم. ایده ای که تصاویر روی بدن بازیگران به نمایش در می آید، به نظرم ایده جذابی بود که در کارگردانی اثرم از آن بهره بردم.

آیا در تمرینات به این جمع بندی رسیدید که از تصاویر مستند روی بدن بازیگران استفاده شود؟

نه، از ابتدای شکل اجرای متن، این ایده در ذهنم بود. در واقع، این ایده، تأکیدی بر این مسأله بود که از جسم این آدم ها در بحث پناهنگی استفاده می شود. شرایط پناهندگی به گونه ای است که جسم و روح آدم ها مورد چالش قرار می گیرد تا به هدفشان برای اقامت در کشور دیگر دست پیدا کنند.

در بخش طراحی نور صحنه هم متنوع عمل کردید و در ابتدای نمایش در نور دوار، بازیگران معرفی می شدند؟

طراحی نور نمایش را علی کوزه گر انجام داد و در حین تمرینات با کوزه گر جلساتی داشتیم و بنا به کانسپتی که در صحنه موجود بود تلاش کردیم در هر صحنه، طراحی نور متفاوتی را ارائه بدهیم. در نمایش سه لاین نوری مختلف مورد استفاده قرار دادیم که در هر سه لاین، شاهد تبادل نوری هستیم. در صحنه ی اول نمایش از نور فالو به پیشنهاد خودم استفاده کردیم.

نور فالو خیلی نمایشی است و نورپردازی به شیوه ی آن، یادآور نمایش های موزیکال در برادوی است؟

من به این دلیل از این نور استفاده کردم که تداعی کننده ی نور فانوس دریایی باشد که بر کشتی پناهجویان در دریا تابیده می شود و آنها دستگیر می شوند.

آیا هشت شخصیت نمایش، نمایندگی آدم های مختلف اجتماع را بر عهده دارند؟

سعی کردیم از آدم هایی با طرز تفکرات مختلف استفاده کنیم. در بحث مصاحبه با افراد حقیقی پناهجو که برای نگارش متن انجام دادیم این تنوع وجود داشت.

آیا مصاحبه ای که با افراد پناهجو انجام دادید توسط اسکایپ انجام شد؟

نه، بیشتر مصاحبه ها را تلفنی انجام دادیم و همه ی این آدم ها در کمپ مانوس بودند و توسط یک خبرنگار بنام بهروز این آدم ها را پیدا کردیم.

آیا فیلم هایی که در نمایش مثل صحنه ی آتش گرفتن یکی از پناهجویان مورد استفاده قرار گرفت واقعی بود؟

همه فیلم های مورد استفاده در نمایش، مستند و واقعی بودند.

آیا استفاده از این تصاویر واقعی برای اثرگذاری بیشتر روی مخاطب بود، کما این که در حین دیدن این تصاویر، خیلی از تماشاگران آزرده خاطر می شوند؟

در برورشور و تبلیغات نمایش عنوان کرده ایم که دیدن نمایش برای زنان باردار و افراد زیر 14 سال و بیماران قلبی توصیه نمی شود. به هر حال معتقدم برای افراد بزرگسال دیدن این تصاویر واجب است. زیرا به درک درستی از شرایط زیست پناهجویان در یک کشور بیگانه می رسند.