تئاتر شهر ؛ یک معماری با شکوه در پایتخت ایران زمین

.

مجموعه تئاترشهر هشتم بهمن ماه سال 1351 تاسیس شد.

این مکان قبلا یکی از تفرجگاه های مردم تهران بوده است ؛ البته در این فضا ساختمانی معروف به «مهمانخانه بلدیه (کافه شهرداری)» در آن قرار داشت که در سال 1309 ساخته شده بود و گاهی گروه های شعبده باز و سیرک بازان، در فضای باز اطراف این مهمانخانه به اجرای برنامه می پرداختند.

مجموعه تئاتر شهر که ساختمان مدور آن یکی از شاهکارهای معماری ایران به شمار می رود، در حالی یکی از مهم ترین مجموعه های تئاتری ایران است.

نمای گنبد نیم مدور بام و ستون های قرینه اطراف آن از دور چون خیمه ای بر محوطه سنگ فرش گسترده پارک دانشجو قوام یافته چنانکه یادآور تابلوی تکیه دولت اثر کمال الملک می نمایاند. از نظر بافت ظاهری بنا، ساختما آن شبیه برج طغرل در شهر ری به نظر می رسد. دیوار بیرونی، ترکیب انتزاعی و زیبای کاشی فیروزه ای و سبز و آجر به شکل برجسته، یادآور نشانه های معماری دوره ایلخانیان است.

فضاهای داخلی بنا با پیچ و خم های هندسی شاید بر کاربرد دایره و رازگونگی آن در فرهنگ و هنر ایرانی تاکید می کند که در پلان دایره ای آن بارز ترین نمود را دارد.  مساحت بستر طرح این بنا3 هزار  متر مربع ، و مساحت زیر بنا ى آن5 هزار و 600 متر مربع است. با توجه به پلان دایره اى شکل این بنا، قطر تقریبى بدنه آن ۳۴ متر است. ارتفاع تئاتر شهر ۱۵ متر است.

ساخت این مجموعه در سال 1346 بر اساس طرحی از بیژن انصاری و با نظارت مهندس سردار افخمی آغاز و در هشتم بهمن 1351 افتتاح شد.

این مجموعه ، دولتی و نخست زیر نظر «سازمان جشن هنر» سپس «سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران»  و «انجمن ایران و آمریکا» اداره می شد. اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با حکم شورای انقلاب در سال 59 اداره این مجموعه از وزارت فرهنگ و آموزش عالی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محول شد.

این مجموعه در ابتدا تنها برای تالار اصلی در نظر گرفته شده بود که به مرور محل پارکینگ اتومبیل های تماشاگران ،کارکنان و همچنین برخی انبارها و سالن های تمرین هم با اعمال تغییراتی به عنوان تالار نمایشی مورد استفاده قرار گرفت.

تالارهای مجموعه تئاتر شهر در حال حاضر شامل «تالار اصلی» در طبقه همکف، تالارهای «چهارسو»، «قشقایی»، «سایه» و «پلاتو اجرا» در طبقه زیرین است.

علی رفیعی، فخرالدین انوار،سید محمدرضا آل محمد، نادر خوشدل، فریدون علیاری، میرمحمود موسوی، مهدی حجت، صادق هاتفی، سید مهدی میردانش، مجید جعفری، حسین پاکدل، مجید شریف خدایی، حسین پارسایی، محمد علی خبری، شهریار رشیدعلی پور، جواد افشین نژاد، حسین راضی، مهرداد رایانی مخصوص، محمد حیدری، سید صادق موسوی، اتابک نادری، پریسا مقتدی و پیمان شریعتی از جمله افرادی بودند که از اغاز فعالیت های این مجموعه تا کنون به عنوان سرپرست یا مدیر حضور داشتند.

بخش های مختلف این مجموعه شامل واحدهای نور، صدا، چهره پردازی، آکسسوار، حمل و نقل دکور، صحنه، فروشگاه کتاب، تدارکات، خدمات، کافه تریا، تلفنخانه، تاسیسات، نقاشی، برق، معاونت فنی، معاونت اداری مالی، روابط عمومی، حراست، اداری و دبیرخانه ، مدیریت تالارها، هماهنگی، گیشه و مدیریت است که به تناوب تقسیم وظایف در طبقات مختلف پذیرای مراجعان هستند.

در طبقه چهارم این مجموعه نیز کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد هنرهای نمایشی کشور قرار دارد که سال های گذشته به همت منصور خلج پژوهشگر و مدرس تئاتر سامان یافت. البته یک تالار کنفرانس با  عنوان «تالار مشاهیر تئاتر ایران» هم پس از بازسازی سال 86 مجموعه به جای «تالار شماره 2 » مجموعه ساخته شد که در سال های اخیر میزبان میزگردهای، نشست های تخصصی، نشست های رسانه ای و جلسات نمایشنامه خوانی گروه ها و هنرمندان نمایشی داخلی و خارجی شرکت کننده در رویدادهای نمایشی کشور بوده است.